Zakład Psychiatryczny w Owińskach został utworzony w miejscu istniejących budynków i dóbr ziemskich zakonu Cysterek, które odebrano siostrom po utworzeniu Prus południowych w 1797roku. Po latach okazał się zbyt mały, dlatego w roku 1873 otworzono nowy, położony przy ul. Kolejowej. Nowy zakład był wówczas jedną z najbardziej nowoczesnych tego typu placówek w Europie. Posiadał własną gazownię, wodociągi, kuchnię i pralnię parową, cmentarz i piękny park. Według stanu na 1911 rok dysponował 750 łóżkami.
Rok 1939 był czasem tragicznym dla pacjentów zakładu psychiatrycznego. Po zakończeniu kampanii wrześniowej, już na przełomie października i listopada hitlerowcy zaczęli w tym miejscu straszną akcję T4 (nazwa programu realizowanego w III Rzeszy polegającego na fizycznej „eliminacji życia niewartego życia”). W ramach akcji mordowano chorych na schizofrenię, niektóre postacie padaczki, otępienie, stany po zapaleniu mózgowia, osoby niepoczytalne, chorych przebywających w zakładach opiekuńczych ponad 5 lat oraz ludzi z niektórymi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Do akcji uśmiercania pacjentów, zgodnie z wytycznymi Hitlera, przeznaczona została specjalna jednostka funkcjonariuszy tajnej policji państwowej w Poznaniu („Sonderkommando SS”), dowodzona przez komisarza kryminalnego SS Obersturmführera Herberta Lange. Chorych, a nawet personel medyczny (ok. 1000 osób) wywożono do Fortu VII w Poznaniu, gdzie zostali zamordowani przy pomocy prymitywnych komór gazowych z wykorzystaniem tlenku węgla i spalin samochodowych. Przestrzegana była kolejność – mężczyźni, kobiety, dzieci. Wszystkie ciała zostały pogrzebane w lasach w okolicy Obornik. Cztery lata później, na przełomie roku 1943 i 44 hitlerowcy z Kommanda Lange przy pomocy grupy więźniów żydowskich i polskich, odkopali je i dla zatarcia śladów popełnionej zbrodni, spalili.
Przez kolejne lata wojny w budynkach poszpitalnych mieściły się koszary i szkoła dla funkcjonariuszy SS im. Adolfa Hitlera. Od 1943 do stycznia 1945 na terenie zakładu znajdowała się Arbeitslager Treskau - filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Obóz rozpoczął działalność w sierpniu 1943. Więźniów ulokowano w piwnicy jednego z budynków. Więźniami byli Polacy, Czesi, Rosjanie oraz Ukraińcy i Niemcy. Praca więźniów polegała głównie na budowaniu nowych budynków dla Junkersschule. Budowali np. stajnie, królikarnie, kino czy garaże. Obóz został zlikwidowany 20 stycznia 1945 roku. Podczas działań wojennych w 1945 roku część kompleksu została zniszczona.
Od 1952 do 1993 w ocalałych zabudowaniach mieścił się Młodzieżowy Zakład Wychowawczy, obecnie teren znajduje się w rękach prywatnych.
Opuszczony zakład psychiatryczny w Owińskach jest bardzo ciekawym i klimatycznym miejscem. Pomieszczenia są puste i częściowo zdewastowane, ale za to architektura budynków i wnętrz jest piękna. Jeden z budynków był dokładnie pozamykany i zabezpieczony, a przez szczelinę można było zobaczyć, że wnętrza są posprzątane i zadbane. Teren wokół zakładu był wykoszony i podobno jest pilnowany ;) Zwiedzając to miejsce należy pamiętać o tragicznym losie jaki spotkał 1100 mieszkańców tego zakładu oraz tysiące innych ludzi, ofiar nazistowskiej, strasznej akcji T4. Poniżej trochę zdjęć tego miejsca.
Budynki szpitalne z zewnątrz.
Część parku.
Ciekawe pomieszczenia.
Tajemniczy otwór w suficie.
Komin ciepłowni?
Wnętrza pomieszczeń przylegających do komina.
Tunel techniczny.
